Buurttuinen als veilige ruimtes om sociaal kapitaal te bevorderen
Trots delen we de masterscriptie van Su Yin-Yu, die op 25 juni 2017 is gepubliceerd.
Ze studeert Stads- en Regionale Planning aan de Universiteit van Amsterdam.
We hebben genoten van Su Yin-Yus bijdrage waarin onze ACCEPTUS/AKWAABA tuin als voorbeeld is gebruikt.
Hieronder volgen de introductie en conclusie van haar masterscriptie, die gepubliceerd is op 25 juni 2017:
1. Introductie
1.1 Inhoud van het Onderzoek
Begin 2016 bedroeg het aantal vluchtelingen 16.1 miljoen wereldwijd, waarvan ongeveer 4.4 miljoen in Europa zijn gehervestigd (UNHCR, 2016). De plotseling stijgende behoeften van deze mensen hebben een aanzienlijke druk op de betreffende regeringen veroorzaakt, van financiele druk tot sociale vraagstukken. Met het stijgende aantal vluchtelingen die een nieuw leven in Europa zoeken, maar nog niet zijn uitgerust met voldoende vaardigheden of een juridische status om in de nieuwe samenleving te passen, is het cruciaal om beter te begrijpen hoe integratie op lokaal niveau in praktijk kan worden gebracht (Strang & Ager, 2010).
Immigratie concentreert zich op integratie, zowel in beleidsvormen als vanuit academische aspecten. Binnen de drie dimensies van het vluchtelingen integratieproces1, die erkend zijn door de UNHCR (2002), zal dit onderzoek de nadruk leggen op sociaal-culturele integratie, wat nauw verbonden is met sociale inclusie als één van de vier belangrijke beleidsgebieden2 erkend in het 2011 EU Eurostat rapport van Indicatoren van Immigranten Integratie. Sociaal-culturele integratie wordt vaak beschouwd als een relatief abstract aspect van integratie, omdat het nauw verband houdt met subjectieve onderwerpen zoals het gevoel van thuishoren (Ager & Strang, 2004; UNHCR, 2013). De moeilijkheid om sociaal-culturele integratie te meten is vaak benoemd en bestudeerd in beleidskaders (UNHCR, 2002; Zetter, Griffiths, Sigona, Flynn, Pasha & Beynon,2006; Ager & Strang, 2008). Door toenemende herkenning hoe ingewikkelde wisselwerkingen binnen gastgemeenschappen en vluchtelingen verschillende niveaus in het gevoel van thuishoren en inclusie kunnen creëren, wordt er door velen op aangedrongen om het belang van plaatselijke beleidsvormen van sociaal-culturele integratie te begrijpen (Zetter, Griffiths, Sigona & Hauser, 2002; Ager & Strang, 2008; UNHCR, 2013). Eén van de meer ontwikkelde en gebruikte modellen om toegang te krijgen tot sociaal-culturele integratie is door toepassing van sociaal kapitaal, wat vaak beschouwd wordt als één van de belangrijkste elementen in de menselijke interactie en functionaliteit van een sociale organisatie (Woolley, 1998; Kearns & Forrest, 2000).
Het concept van stadsontmoetingen is aangepast aan dit onderzoek als een middel om kansen te creëren voor het vergroten van sociaal kapitaal voor zowel gastgemeenschappen als vluchtelingen. Deze kansen kunnen variëren van ongeplande en incidentele ontmoetingen op straat tot zorgvuldig geplande en op interesses gebaseerde ontmoetingen. Watson geeft in zijn onderzoek (2006) aan dat mensen op basis van verschillende stadsontmoetingen verschillende relaties kunnen vormen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan vrouwen met jonge kinderen die naar hetzelfde kinderdagverblijf gaan, en gerelateerde informatie uitwisselen terwijl ze hun kinderen van het dagverblijfophalen. Met andere woorden, stadsontmoetingen kunnen mogelijkheden creëren voor mensen van verschillende groepen om elkaar te ontmoeten en met elkaar in contact te komen, en kunnen ook aanmoedigen tot wederzijds begrip en het verdragen van de onderlinge verschillen. Het helpt om diepere en zinvollere relaties op te bouwen, en leidt tot een soepel verloop van sociaal-culturele integratie in de toekomst (Cook, Dwyer & Waite, 2011; Valentine, 2013). Dit onderzoek richt zich op het verkennen van de mogelijkheden van stadsontmoetingen om twee aspecten te vergroten die zijn voorgesteld door Putnams (2000) onderzoek naar sociaal kapitaal: de sociale binding en sociale brug.
Stadsontmoetingen kunnen overal plaatsvinden in het dagelijks leven. Vluchtelingen staan echter vaak voor grote uitdagingen in het integratieproces. Deze uitdagingen kunnen vluchtelingen ontmoedigen om contact te leggen met anderen in de nieuwe gemeenschap, wat ze ervan kan weerhouden om een sociaal netwerk op te bouwen en sociaal kapitaal te ontwikkelen, en dat creëert segregatie (UNHCR, 2013). Gezien deze speciale omstandigheden, wordt het begrip veilige ruimte hier opgevat als de ruimte die stadsontmoetingen faciliteert die vluchtelingen en de gastgemeenschap aanmoedigen om elkaar te ontmoeten en met elkaar om te gaan.
De buurttuin is voor dit onderzoek gekozen als de geactualiseerde veilige ruimte om stadsontmoetingen te observeren. Er wordt geleidelijk aan erkend dat buurttuinen een alternatief kunnen zijn om aan de verschillende behoeftes van stadsbewoners te voldoen, zoals voedselzekerheid (Halloran & Magid, 2016), bevordering van de gezondheid (Soga, Cox, Yamaura, Gaston & Kurisu, 2017), het opbouwen van gemeenschappen en het verkrijgen van sociaal kapitaal (Carolan & Hale, 2016), met uiteenlopende voordelen gerelateerd aan sociale integratie (Smit, Nasr & Ratta, 2001; Smit & Bailkey, 2006; Firth, Maye & Pearson, 2017). Er zijn ook documenten over hoe tuinieren de gezondheid en milieuomstandigheden kunnen verbeteren in vluchtelingenkampen (Fall, 2009; WTsadik, 2009). Er is echter nog niet voldoende onderzoek verricht hoe stadstuinieren en buurttuinen kunnen bijdragen aan het vluchtelingen integratieproces door het faciliteren van stadsontmoetingen.
In dit onderzoek wordt de mogelijkheid onderzocht van de sociale en ruimtelijke voordelen van buurttuinen door een veilige ruimte te creëren om sociaal kapitaal te stimuleren door middel van stedelijke ontmoetingen, en vooral hoe de ruimte van buurttuinen ontmoetingen en activiteiten kunnen faciliteren die niet te veel afhankelijk zijn van een gemeenschappelijke taal, en hoe meerdere ontmoetingen in buurttuinen sociale binding en overbrugging zouden kunnen bevorderen.
De Akwaaba tuin in Almere is gekozen als locatie voor empirisch onderzoek om beter inzicht te krijgen in de mogelijkheden en obstakels in een praktijksituatie. Door middel van participerende observaties en semi-gestructureerde interviews als methoden om gegevens te verzamelen, kreeg de onderzoeker niet alleen de gelegenheid om direct de individuele ervaringen in stedelijke ontmoetingen te observeren, maar ook om beter te begrijpen hoe de ontmoetingen werden georganiseerd met behulp van verschillende activiteiten in de ruimte van een buurttuin, en hoe de ontmoetingen konden bijdragen tot het verkrijgen van sociaal kapitaal.
Door dit onderzoek wordt erkend dat sociaal kapitaal dat voor vluchtelingen en gastgemeenschappen wordt verkregen met betrekking tot sociale banden en sociale bruggen kan worden bevorderd in buurttuinen door middel van verschillende activiteiten. De activiteiten die in buurttuinen worden georganiseerd bieden de deelnemers regelmatig de mogelijkheid om op eigen tempo elkaar te ontmoeten en met elkaar te communiceren, om een veilige ruimte te bevorderen voor individuen om hun verschillen te laten zien, en dat zou vluchtelingen kunnen helpen uitdagingen te overwinnen waarmee ze vaak worden geconfronteerd, wat tot een soepeler verloop voor zowel de vluchtelingen als de gastgemeenschappen in het toekomstige sociaal-culturele integratieproces kan leiden.
1.2 Doelen & Onderzoeksvraag
Integratie wordt al meer dan twee decennia erkend als een belangrijk aspect van het immigratiebeleid en van studies. Het is niet alleen een functioneel proces van aanpassing aan de gastmaatschappij, maar een fundamenteel sociaal-cultureel proces van 'inschikken’ en 'erbij horen' ( Atfield, Brahmbhatt & O'Toole, 2007; Masso, 2009; Elliott & Yusuf, 2014). Hoewel er geen duidelijke definitie is voor de sociaal-culturele integratie van vluchtelingen, hanteert dit onderzoek de definitie van de UNHCR (2013) als: ‘een tweerichtingsproces en is gebaseerd op 'aanpassing' van de ene partij en ‘welkom’ door de andere, met de nadruk op opbouwen, het mogelijk maken van opbouwen, en om vluchtelingen in staat te stellen gestimuleerd te worden culturele, etnische en sociale scheidingen te overbruggen, als een manier om discriminatie tegen te gaan’ (blz. 808-809). Met andere woorden, sociaal-culturele integratie is een tweerichtingsproces wat zowel door vluchtelingen als gastgemeenschappen wordt toegepast om samen te kunnen leven zonder discriminatie, en om vluchtelingen aan te moedigen bij te dragen of actief deel te nemen aan het sociale leven van het gastland (Strang & Ager 2010). Het resultaat is idealiter 'een samenleving die zowel divers als open is, waar mensen een gemeenschap kunnen vormen, ongeacht de verschillen' (UNHCR, 2002).
In dit onderzoek wordt aangevoerd dat sociaal-culturele integratie een belangrijk aspect kan zijn voor de integratie van vluchtelingen, maar het kan geen objectieve maatregel zijn omdat het vaak betrekking heeft op persoonlijke gevoelens en zaken (Zetter et al., 2002, UNHCR, 2013). In dit onderzoek wordt echter gesteld dat het mogelijk is om de weg ernaartoe te bevorderen door het vergroten van sociaal kapitaal onder individuen en gemeenschappen. Met beperkte tijd en middelen, is het doel van dit verslag om de aandacht te vestigen op belangrijke kwesties zoals: hoe kunnen sociale binding en sociale bruggen gevormd en versterkt worden in buurttuinen, en om, gebaseerd op een lokale setting, de complexiteit van verschillende ervaringen te onderzoeken. Door kansen te creëren voor het verkrijgen van sociaal kapitaal, zou dit de weg kunnen banen naar toekomstige sociaal-culturele integratie.
Kort gezegd, dit onderzoek zoekt antwoord op de vraag: ‘Hoe bevorderen buurttuinen het sociaal kapitaal voor vluchtelingen en gastgemeenschappen door middel van stadsontmoetingen?’
Om de potentiële bijdrage van buurttuinen in het bovenstaande proces voor het verkrijgen van sociaal kapitaal te onderzoeken, worden 2 deelvragen voorgesteld:
1. Wat voor soort ontmoetingen kunnen buurttuinen faciliteren voor vluchtelingen en gastgemeenschappen?
1. Hoe dragen deze ontmoetingen bij aan het verkrijgen van sociaal kapitaal in gemeenschappen?
1 Waaronder: het juridisch proces, economisch proces en sociaal en cultureel proces.
2 Waaronder: werkgelegenheid, onderwijs, sociale inclusie en actief burgerschap
5.1 Conclusie
Sociaal-culturele integratie is een belangrijk thema voor de samenleving van vandaag vanwege de toenemende druk door de vluchtelingencrisis. Het is belangrijk omdat mensen van verschillende achtergronden door de toenemende druk met beperkte middelen in onderlinge groepen komen te zitten, te maken krijgen met cultuurschokken tussen de verschillende groepen en een negatieve houding ten opzichte van elkaar ontwikkelen, wat vervolgens tot segregatie leidt. Daarom is het van belang dat vluchtelingen en gastgemeenschappen ‘positieve energie’ delen, en dat sociaal kapitaal in ons dagelijks leven wordt gestimuleerd. Er wordt gesteld dat veilige ruimtes mensen kunnen aanmoedigen om hun verschillen te laten zien en om methoden te ontwikkelen om samen te kunnen leven, wat sociale binding en overbrugging bevordert. De buurttuinen worden in dit onderzoek voorgesteld omdat ze als veilige plekken een belangrijke rol kunnen spelen in het faciliteren van stadsontmoetingen voor vluchtelingen en gastgemeenschappen, vanwege de toegankelijkheid en flexibiliteit die ze bieden.
In de empirische studie is de ontmoeting tussen vluchtelingen en gastgemeenschappen in een buurttuin, Akwaaba, verkend door de onderzoeker door middel van participerende observatie en semi-gestructureerde interviews. De onderzoeker heeft waargenomen dat de activiteiten in Akwaaba mensen veelvuldige mogelijkheden heeft gegeven om samen te komen, contacten te leggen en sociale netwerken te vormen, vooral op individueel niveau. Deze activiteiten, of het nu om tuinieren gaat of andere activiteiten zoals een BBQ feest en een kinderconcert, bieden mensen de gelegenheid om elkaar op een spontane manier en in hun eigen tempo te ontmoeten, wat een belangrijke ondersteuning kan zijn voor vluchtelingen om uitdagingen te overwinnen waarmee ze veelvuldig worden geconfronteerd tijdens hun sociaal-culturele integratieproces.
Door de empirische studie heeft de onderzoeker ontmoetingen met vluchtelingen en niet-vluchtelingen ervaren, zowel verbaal als non-verbaal, en heeft leren begrijpen hoe de schijnbaar betekenisloze ontmoetingen, zoals een klein praatje of een begroeting, wel degelijk een belangrijke rol kunnen spelen in het stimuleren van ‘positieve energie’ tussen mensen.
Hoewel deze ontmoetingen in beginsel betekenisloos lijken, vormen ze de basis voor mensen om contact te maken met anderen, waarmee ze zich anders misschien niet op hun gemak zouden voelen, of waarbij een ontmoeting niet mogelijk zou zijn geweest, en dragen zodoende bij aan het verkrijgen van sociaal kapitaal en kunnen tot een soepel verloop van sociaal-culturele integratie in de toekomst leiden.
Hoewel het sociaal-culturele integratieproces normaal gesproken lange tijd nodig heeft voordat resultaten kunnen worden waargenomen, is het duidelijk dat ‘positieve energie’ gecreëerd door ontmoetingen in buurttuinen een immaterieel maar onmiskenbaar bewijs kan zijn voor mensen om samen als een gemeenschap vooruit te gaan. Het kan daarom gezegd worden dat buurttuinen zonder twijfel kunnen dienen als de moderne Hof van Eden voor vluchtelingen en gastgemeenschappen in de hoop een gemeenschap te creëren die de verschillen viert.
5.2 Aanbevelingen voor Verder Onderzoek
Sociaal-culturele integratie is een abstract maar fundamenteel onderdeel van integratie studies. Het doel van dit onderzoek was om beter te begrijpen hoe de ruimte van buurttuinen als een veilige ruimte kon fungeren voor het verkrijgen van sociaal kapitaal en tot een soepelere overgang naar sociaal-culturele integratie leidt, wat min of meer gelukt is. Er zijn echter nog enkele aanbevelingen voor verder onderzoek.
Ten eerste is een studie van langere duur aanbevolen omdat onderzoekers hierdoor kansen krijgen om dieper in verschillende groepen en lokale gemeenschappen te kijken. In dit onderzoek werden voornamelijk de personen die in buurttuinen werkten bestudeerd. Onderzoekers kunnen een nog vollediger beeld krijgen over hoe buurttuinen bijdragen aan het verwerven van sociaal kapitaal en sociaal-culturele integratie, als ze het onderzoek kunnen uitbreiden tot personen die niet deelnemen aan activiteiten, maar wel regelmatig de tuinen bezoeken. Het kan ook helpen om individuele verhoudingen tussen vluchtelingen en gastgemeenschappen in sociaal-culturele integratie te vergelijken met groepen die deelnemen aan buurttuin activiteiten en hoe daarin omgaan met elkaar, en met personen die niet deelnemen, om te zien of diegenen die deelnemen aan de activiteiten hun houding in de loop van de tijd veranderen.
Ook zou het kunnen helpen om de houding van individuen in sociaal-culturele integratie tussen vluchtelingen- en gastgemeenschappen te vergelijken met die van partijen die deelnemen aan gemeenschappelijke tuinactiviteiten om met elkaar in contact te treden, maar niet om te zien of zij die deelnemen aan de activiteiten verandert zijn / haar attitudes in de loop van de tijd. Er moet ook in de toekomst rekening worden gehouden met de verhoudingen tussen verschillende individuen of groepen en hoe ze met elkaar omgaan wat betreft de beslissing wie de tuin beheert, want dat zou een doorslaggevende invloed kunnen hebben op wie er wel en niet bij de tuinen betrokken gaat worden.
In dit onderzoek is de Akwaaba tuin onderzocht, en de ervaring heeft de onderzoeker rijkelijk voorzien van gegevens om beter inzicht te krijgen hoe een buurttuin zou kunnen bijdragen tot de aspecten die in dit onderzoek zijn herkend. Iedere buurttuin is echter anders. Daarom zou de tweede aanbeveling een pleidooi zijn voor verder onderzoek in verschillende buurttuinen: locaties, bewoners die vlak bij de tuinen wonen, coördinator of leidinggevende organisatie voor de tuinen, en zelfs het overheidsbeleid voor de tuinen kunnen allemaal redenen zijn waarom of hoe een buurttuin wel of niet kan bijdragen tot het verwerven van sociaal kapitaal en de daaraan verwante kwesties, en de mogelijkheden beïnvloeden hoe zulke ruimtes sociaal-culturele integratie kunnen bevorderen.
Zie de PDF(1.58 MB) van het volledig onderzoek in het Engels.